Elf stromingen in de beeldende kunst, allemaal zo'n 35 woorden. Voor het inspiratieboekje Lentekriebels van Simonis&Buunk, 2016

Romantiek
Romantiek idealiseert, verhevigt. Ongerepte natuur, boeren, vissers, herders, zeilende platbodems, dorpen, steden, dieren, stillevens. Alles glanst, is mooi, idyllisch, groots, mysterieus. Romantiek is gevoel, verbeelding, warmte, fantasie, theater. Nauwkeurig geschilderd, met grote aandacht voor details.

Haagse School
De schilders van de Haagse School liggen dwars, wenden zich af van de Romantiek. Ze trekken naar zee en naar drassige polders met sloten. Doek en ezel gaan mee. Andere sfeer, ander licht. Haags licht.

Impressionisme
Het Impressionisme heet niet voor niets zo. Het geeft kortstondige indrukken weer. Snel geschilderd, in krachtige streken. Actie, beweging, de wisseling der seizoenen, de bruisende stad. Dansvloeren, stoute handen en de zelfkant incluis. Heftig soms.

Neo-impressionisme en pontillisme
Seurat en Signac beginnen ermee. Stippelen met verf. Vroege pixels, vroege dots. Eerst klein en nauwkeurig. Later vrij en uitbundig. Kleuren gaan klateren, zonnen gaan zinderen. Volgers volgen. Na enige aarzeling ook hier, in Holland.

Belle Epoque
Hoogtijtijden. Parijs geeft de toon aan. Eiffeltoren, parken, boulevards, haute couture. Durf, elegantie, levenslust. Joie de vivre! Schilders zijn verslaggevers. Energiek, kleurrijk, verhalend, eigen toets. Ook eigen verbeelding mag. Droombeelden, mythen, sagen, literatuur en sprookjes.

Klassiek modernen
Avant-gardisten zijn het. Individualisten ook, in een bereidwillig klimaat. Parijs, Amsterdam, rond de start van de twintigste eeuw. Stijlen, scholen, stromingen wentelen om elkaar heen, overlappen elkaar. Op weg naar het expressionisme, in luministisch licht.

Expressionisme
Over en uit. Vanaf nu zijn schilders geen verslaggevers meer. Ze stellen hun eigen gevoelens centraal. De emoties die mens en natuur bij henzelf oproepen. Die worden onconventioneel verbeeld. Spontaan, rechtstreeks, kleurrijk, fel contrasterend, expressief.

Groninger Ploeg
Gezapigheid troef. Groningen, 1918. Dan richten kunstenaars De Ploeg op. Om de kunst 'te ontginnen'. Opeens wint kleur van grauwe middelmaat. Ongehoorzaam en vrijmoedig zijn ze, Jan Wiegers voorop. Vlammend, driftig, puur, uitbundig. Noordelijk expressionisme.

Naoorlogse abstracten en CoBrA
WO2 is voorbij, we zijn vrij. Veel Nederlanders verlangen naar vroeger tijden. Zoniet een aantal jonge, experimentele kunstenaars. Wars van toen en van regeltjes. In Parijs richten ze CoBrA op. Hier tonen ze hun oerkracht.

Naoorlogse figuratieven en Nieuwe Haagse School
Stromingen. Ze zijn er, ze blijven er. Naast CoBrA en abstractie ook traditionele beeldhouwers, magisch realisten en figuratieve aquarellisten. Onder meer. Opmerkelijk: de herleving van de Haagse School. Middelpunt is Pulchri, galerie en welkom café.

Realisme
Ze houden maar van 1 ding: waarneembare werkelijkheid. Die geven ze onverbloemd weer. Rond is rond, rood is rood, licht valt zoals het valt. Niet voor niets worden ze realisten genoemd. Dat zijn ze ook.

Reactie:

'[...]De tekstbijdragen met een poëtische typering van de stijlen (naar ik uit de colofon begrijp van Paul Mertz) zijn werkelijk een genoegen om te lezen [...] Hans Bette Veenendaal